Februari 2021. In Venetië is het rustig. Zoals de stad in vroeger eeuwen regelmatig leed onder de pest, zo kampt zij nu - net als de rest van de wereld - met een virus dat alles op zijn kop zet. Is dat erg? Ja en nee; het is ingewikkeld. Maar het gaat mij niet om die complexiteit, want ieder weldenkend mens kon zien dat het al jaren de verkeerde kant op ging met La Serenissima.
In 1970 had het historisch centrum van Venetië 110.000 inwoners, nu minder dan de helft. Op de eilanden in de lagune is het al niet anders. La Serenissima verwerd tot pretpark, dat onder de voet gelopen werd door dertig miljoen bezoekers per jaar. De prachtige documentaire I love Venice bracht aangrijpend in beeld welke fnuikende gevolgen dat heeft, en vertelde het treurige verhaal van wanhopige bewoners die zich uit hun stad verdreven voelen. Hoe ongezond en riskant een economische en sociale monocultuur is, blijkt nu het monster van het massatoerisme (tijdelijk?) gekooid is: de afhankelijkheid van de zo verlokkend lijkende toeristenindustrie keert zich fataal tegen de stad. Death in Venice, met dank aan het korte termijngewin en schaamteloos opportunisme.
In 1978 was ik voor het eerst in Venetië, midden in de winter, op een koude nevelige dag met druilerige regen van de ochtend tot de avond. Bijna geen mens te zien. Met verkleumde handen maakte ik foto’s – dia’s waren dat toen nog. Later kwam ik er nog verschillende keren terug, maar voor mij was Venetië op die dag in 1978 op zijn mooist. In de waterige beelden van toen weerspiegelt zich mijn heimwee van nu.