De streek van Piacenza en Parma staat bekend om zijn vele kastelen. Vandaag de dag is het beheer daarvan ondergebracht bij het consortium van de Castelli del Ducato. Zo heeft ook Fontanellato zijn castello, zelfs pontificaal midden in de stad, de gracht nog eromheen. Een krans van statige huizen omsluit het kasteel. Gemeten naar de omvang van het stadje mag de Rocca Sanvitale gerust immens heten. Fontanellato ontstond kort na het jaar 1000 dankzij een grootschalige drooglegging van dit stuk land aan de zuidrand van de Povlakte, op initiatief van de cisterciënzer monniken van de nabijgelegen abdij van Fontevivo.
De Rocca kreeg zijn huidige vorm rond 1400. Sinds die tijd is het tot halverwege de 20e eeuw onafgebroken in het bezit geweest van de graven van Sanvitale. Het kasteel, in later eeuwen inwendig getransformeerd tot een elegante dimora, een luxe-residentie, staat open voor het publiek en is zeker het bezichtigen waard. In de Stufetta di Diana e Attenone bijvoorbeeld vind je een frescocyclus van de hand van Parmigiano, waarin hij het ook van Ovidius bekende verhaal van Diana en Actaeon verbeeld heeft.
Even buiten Fontanellato ligt het Labirinto della Masone, een pas enkele jaren geleden aangelegd doolhof waarvan men zegt dat dit het grootste ter wereld is. Of dat waar is laten we in het midden, maar dat het complex waarvan het doolhof deel uitmaakt zeer indrukwekkend en in zijn totale opzet uniek is, lijdt geen twijfel. Het Labirinto is een schepping van Franco Maria Ricci, eigenaar van een bijzondere uitgeverij die zijn naam draagt en zich al vele jaren toelegt op het publiceren van eigenzinnige, hoogstaande boeken op het gebied van kunst en cultuur (www.francomariaricci.com). Ricci heeft tientallen jaren gedroomd van dit project, dat hij uiteindelijk in 2015 kon realiseren. Als mede-inspirator noemt hij zijn vriend Jorge Luis Borges, de beroemde Argentijnse schrijver.
Middelpunt van het labyrint is een schitterend opgezet, geheel in traditionele baksteen uitgevoerd gebouw – of eigenlijk gaat het om het twee afzonderlijke, met elkaar verbonden gebouwen. Het geheel heeft de trekken van een kasteel, een eigentijds kasteel in een vriendelijke en luchtige uitvoering, met veel open ruimtes en een paviljoenachtige structuur. Een staaltje van postmoderne architectuur, met verwijzingen naar klassieke elementen en stijlen van onder andere Romeinse villa’s en termen. Binnen vind je een museum met topstukken van Ricci’s privé-kunstverzameling, expositieruimtes waar continu iets te doen is, een restaurant, een caffetteria en niet te vergeten een bookshop waar je de buitengewoon goed verzorgde publicaties van Ricci’s uitgeverij (FMR) kunt bewonderen en natuurlijk ook kunt kopen.
Dan is er nog het labyrint zelf, waarvoor 200.000 bamboestruiken zijn aangeplant, in 20 verschillende soorten, variërend in hoogte van 30 centimeter tot 15 meter. Het gangenstelsel met zijn afwisselende plantenmuren, brede paden, nauwe doorgangetjes, sfeervolle doorkijkjes en boeiend spel van licht en schaduw vormt een fascinerend geheel. En kom je na je tocht door het wonderlijke doolhof terug in het serene gebouwencomplex, dan denk je op een andere planeet te zijn beland. Zo verging het mij althans. In het Labirinto della Masone is een formule voor onthaasting, voor ontsnapping aan de waan van de dag, realiteit geworden.
Neem eens een kijkje op de (ook Engelstalige) site Labirinto di Franco Maria Ricci