De Sterre der Zee van Porto Cervo

Sardinië telt heel wat prachtige oude kerken. Een paar daarvan zullen op InItalia vast nog eens aan de beurt komen, maar het leek me leuk om ook eens aandacht te schenken aan een heel bijzondere moderne kerk, de Stella Maris in Porto Cervo.

Geen idee hoe je deze kerk zou moeten duiden. Hij is zo goed als helemaal wit, kent alleen zachte, gebogen vormen en lijnen en past in geen enkel architectonisch hokje. Op dat laatste heeft men iets gevonden: de Stella Maris wordt een voorbeeld van ‘Mediterraanse stijl’ genoemd. En inderdaad, zeg zelf maar wat je ziet: iets Sardijns? Grieks? Spaans? Arabisch? Noord-Afrikaans? Het is een mix van van alles en nog wat; atypisch en tegelijk toch heel herkenbaar. Blijkbaar appelleert de vorm aan een sfeer die we herkennen als mediterraans.

Het kerkje werd gebouwd in de jaren zestig van de vorige eeuw, als parel op de kroon van Porto Cervo, een plaats die eigenlijk geen plaats is, maar een resort. Dat zit zo: in die tijd werd op initiatief van ‘prins’ Aga Khan IV, een prominente leidsman van een islamitische stroming, de hele noordoostelijke kust van Sardinië over een lengte van zo’n vijftig kilometer, van Capo Ferro tot de Golf van Cugnana, tot ontwikkeling gebracht. In dit tot dan toe nauwelijks bewoonde kustgebied realiseerde een consortium onder leiding van Aga Khan diverse resorts, hotels en andere toeristische voorzieningen. Naar de naam van het consortium ging de kustlijn Costa Smeralda heten. Denk bij resorts in dit geval niet aan doorsnee-vakantieparken, want wat hier tot stand gebracht is stijgt daar ver boven uit. Akkoord, het is allemaal gebouwd voor de jetset, maar wel met veel liefde en met respect voor natuur en landschap. Ook werd er zoveel mogelijk gebruik gemaakt van authentieke materialen, zoals graniet, hout en originele aardewerken dakpannen. De Aga Khan, een kosmopolitische figuur, had smaak, en kennelijk was het voor hem, niettegenstaande zijn religieuze achtergrond, vanzelfsprekend om zijn schepping ook een waardig christelijk kerkje mee te geven.

Om zijn bouwprojecten te realiseren omringde de Aga Khan zich met een klein gezelschap gelijkgezinden, onder wie de architect Michele Busiri Vici, die verantwoordelijk is voor de creatie van de in 1968 gereedgekomen Stella Maris. Het kerkje werd Porto Cervo’s paradepaard. Met zijn spierwitte gedaante knalt hij je, ondanks zijn zachte vormen, tegemoet tegen de achtergrond van de helblauwe lucht. Spaar bij zonnig weer je ogen met een stevige zonnebril.

De voorgevel van de kerk wordt voorafgegaan door een portico die hier niet door zuilen gedragen wordt, maar door menhirs. Een verwijzing naar het Sardinië van de Steentijd en de nuraghi. Blikvangers zijn ook het golvende dak van de portico en natuurlijk de conische toren.

De schitterende bronzen deuren zijn vervaardigd door de Romein Luciano Minguzzi, terwijl de twee tegen de gevels van de kerk geplaatste sculpturen van de hand van de Sardijnse kunstenaar Pinuccio Sciola zijn, een man die ook veel in het buitenland (onder andere België en Duitsland) geëxposeerd heeft.

Het binnenste van de kerk weerspiegelt de vormen van de buitenkant en ook hier overheerst het wit. Er is nergens opsmuk. Als wijwatervat fungeert een Polynesische schelp. Je vindt er ook een zeventiende-eeuws Napolitaans orgel en een zestiende-eeuwse houten crucifix uit Duitsland. En niet te vergeten een klein, ingetogen werk van El Greco, een mater dolorosa, dat hij maakte rond 1600. Dit schilderijtje is een schenking van de Belgische ambassade. Het zijn allemaal eclectische objecten, maar ze passen naadloos in het smaakvolle en subtiele interieur van het kerkje.

Je hoeft beslist niet gelovig te zijn om de Stella Maris te ervaren als een suggestieve, spirituele en vredige plek. En dat allemaal aan de Kust van Smaragd, de koning der edelstenen.   

Fotocredits:

foto's 40 en 41: www.consorziocostasmeralda.com

alle overige foto's: eigen werk