Opi, een bloem in Abruzzo

Alfons Caris
11 aug
4 minuten om te lezen

De regio Abruzzo biedt eindeloos veel verrassingen, of het nu gaat om de fraaie steden en authentieke dorpen, het overweldigende natuurschoon van bergen, dalen en bossen of om de stille pracht van kastelen, kerken en kloosters. Laten we bijvoorbeeld Opi eens bezoeken, een plaatsje waar je waarschijnlijk nog nooit van hebt gehoord. Het ligt in het zuiden van Abruzzo, vlakbij de grens met Lazio en niet ver van Molise. Als je dat niet meteen iets zegt, denk dan ‘op de hoogte van Rome, midden in het binnenland tussen oostkust en westkust’. Omringd door bergen bevindt het zich op 1250 meter hoogte in het uitgestrekte reservaat van het Parco Nazionale d’Abruzzo, Lazio e Molise.

Je komt het stadje binnen over de steil oplopende Via San Giovanni, waar je aandacht meteen getrokken wordt door de mooie huizen aan weerszijden. Ook wordt meteen duidelijk dat men in Opi een gelukkige hand heeft met het opfleuren van straten en huizen met bloemen en planten.

Optisch eindigt de straat bij een pleintje waar het torenvormige Acquedotto oprijst. Het werd in het begin van de vorige eeuw aangelegd ten behoeven van de watervoorziening. Vanaf hier kun je links de Via Roma inlopen; in een boog kom je vanzelf weer op het pleintje terug. Je kunt op dit punt overigens ook van een mooi uitzicht genieten.

Er is maar weinig bekend over de geschiedenis van Opi, althans ik kon er weinig over vinden. Wat we wel weten, is dat het direct achter het Acquedotto gelegen kerkje van Santa Maria Assunta uit de twaalfde eeuw dateert. Het kan dus niet anders of het plaatsje heeft een respectabele leeftijd. Je zou overigens veronderstellen dat er door de eeuwen heen op een plek als deze vooral boeren en herders hebben gewoond, maar dat is aan het type huizen helemaal niet af te zien.

In afgelegen binnenlanden van Italië leiden honderden dorpen en stadjes een kwijnend bestaan. Jongeren trekken weg, er is weinig werk, voorzieningen verdwijnen, de bevolking vergrijst en krimpt. Tel je daar nog eens de vele natuurrampen bij op, zoals aardbevingen die streken als Abruzzo regelmatig teisteren, dan is duidelijk dat de toekomst er niet rooskleurig uitziet. Op een reis door de regio in het najaar van 2023 zag ik tot mijn verdriet tal van - doorgaans kleinere, afgelegen - plaatsen die letterlijk geruïneerd zijn en waaruit het leven voor een groot deel verdwenen is. Soms zelfs helemaal. Het is schrijnend om te zien. Gelukkig zijn er ook gemeenschappen die, Joost mag weten hoe, het hoofd boven water kunnen houden en erin slagen om na de zoveelste tegenslag weer op te krabbelen. Opi ziet er vergeleken met soortgenoten opvallend florissant uit. Waar dat aan ligt, weet ik niet. Niet aan het toerisme, denk ik, want bezoekers komen hier niet in hele karavanen voorbij. Bovendien telt het stadje nog slechts zo’n 400 inwoners, tegen 1000 een eeuw geleden. Al met al opmerkelijk dus.

Al even opmerkelijk is dat het plaatsje maar liefst vijf musea telt. Nou ja, musea is een groot woord, het gaat meer om liefdevolle heemkunde die onderdak heeft gevonden in een paar oude woonhuizen. De deuren staan open en je kunt er vrij binnenlopen (met het vriendelijke verzoek het licht uit te doen als je weer vertrekt). Ik bracht een bezoekje aan het museo della sposa, dat de bruiloft en het huishouden in vroeger tijden als thema heeft, en aan het museum van oude ambachten. Er is ook nog een museo del camoscio (gems), dat naast het bezoekerscentrum van het Parco Nazionale ligt, en een museo dello sci e della montagna, gewijd aan de wintersport en te vinden in het gemeentehuis. Buiten Opi ligt bovendien nog een museo della foresta (bos), in de Val Fondillo.

Aan het eind van het stadje maakt de Via Roma een bocht, vanwaar je op het Belvedere La Foce een fenomenaal uitzicht hebt op de vlakte beneden Opi en het omringende gebergte. De bocht volgend wandel je weer naar beneden in de richting van het plein en het Acquedotto.

Er kleeft een klein Nederlands tintje aan Opi. Het stadje is namelijk vereeuwigd op een werk van Maurits Escher. De beroemde kunstenaar reisde in de jaren twintig van de vorige eeuw diverse keren naar Italië, onder meer naar Abruzzo, waar hij op een ezeltje door bergen en dalen trok om landschappen en dorpen vast te leggen met tekeningen en litho’s. Zo heeft hij plaatsen als Castrovalva, Anversa, Scanno en dus ook Opi bezocht. Al die stadjes zijn daar apetrots op. Je treft er dan ook regelmatig informatiebordjes die de plek markeren waar Escher heeft gestaan om het tafereel op zijn manier te interpreteren.

Aangezien we ons in het uitgestrekte Parco Nazionale d’Abruzzo, Lazio e Molise bevinden, zijn er in de omgeving van Opi legio mogelijkheden voor wandel- en trektochten. Je vindt er eeuwenoude beukenbossen die tot het Werelderfgoed van de Unesco behoren. Je kunt de Val Fondillo bezoeken, de Monte Marsicano of het natuurgebied Camosciara, vanwaaruit je naar het prachtige Lago di Barrea en nog verder kunt lopen. Met een paar impressies van de Camosciara en dit meer eindigt mijn ode aan het kleine Opi.